Αν οι καρχαρίες ήταν άνθρωποι, ρώτησε τον κ. Κ η κορούλα της οικονόμου του, θα φέρονταν τότε πιο καλά στα μικρά ψαράκια; Σίγουρα, αποκρίθηκε εκείνος. Αν οι καρχαρίες ήταν άνθρωποι, θα έχτιζαν για τα μικρά ψαράκια στη θάλασσα τεράστια κλουβιά και θα έβαζαν μέσα διάφορες τροφές, φυτά καθώς και ζωντανά. Θα φρόντιζαν τα κλουβιά να ‘χουν πάντα καθαρό νερό και γενικά θα τα εφοδίαζαν με διάφορες εγκαταστάσεις υγιείνης. Όταν λόγου χάρη ένα ψαράκι τραυμάτιζε την ουρά του, οι καρχαρίες θα του έβαζαν αμέσως έναν επίδεσμο μην τυχόν και ψοφήσει πριν την ώρα του.
Έπειτα, για να μην μελαγχολούν τα ψαράκια, θα οργάνωναν κατά διαστήματα στη θάλασσα μεγάλες γιορτές, γιατί τα κεφάτα ψαράκια είναι πιο νόστιμα από τα θλιμμένα. Τούτα τα μεγάλα κλουβιά θα είχαν βέβαια και τα σχολειά τους. Εκεί τα ψαράκια θα μάθαιναν να κολυμπάνε στο στόμα του καρχαρία. Θα έπρεπε λόγου χάρη να μάθουν γεωγραφία, για να μπορούν να βρίσκουν τους μεγάλους καρχαρίες, όταν αυτοί κάπου τεμπελιάζουν. Βέβαια, το σπουδαιότερο θα ήταν η ηθική διάπλαση των μικρών ψαριών.
Θα τους μάθαιναν ότι για ένα ψαράκι δεν υπάρχει μεγαλύτερη και ωραιότερη αρετή από το να θυσιάζεται πρόθυμα κι ότι τα ψαράκια θα έπρεπε να πιστεύουν τυφλά στους καρχαρίες, προπαντός όταν αυτοί τους λένε ότι θα φροντίσουν για ένα ωραίο μέλλον. Θα έδιναν στα ψαράκια να καταλάβουν πως αυτό το ωραίο μέλλον τότε μόνο θα είναι εξασφαλισμένο, όταν εκείνα μάθουν να υπακούνε. Τα ψαράκια θα έπρεπε να φυλάγονται από κάθε λογής ταπεινές, εγωιστικές και μαρξιστικές διαθέσεις, κι αν τύχαινε κανένα από δαύτα να φανερώσει τέτοιες αδυναμίες, τα άλλα τα ψαράκια θα έπρεπε να τα αναφέρουν αμέσως στους καρχαρίες.
Αν οι καρχαρίες ήταν άνθρωποι, θα έκαναν βέβαια αναμεταξύ τους και διάφορους πολέμους, για να κυριέψουν ξένα κλουβιά και ξένα ψαράκια. Στους πολέμους αυτούς ο κάθε καρχαρίας θα πολεμούσε με τα δικά του ψαράκια. Θα μάθαιναν τα ψαράκια ότι ανάμεσα σ’ αυτά και τα ψαράκια των άλλων καρχαριών υπάρχει τεράστια διαφορά. Τα ψαράκια θα τους έλεγαν, είναι ως γνωστό βουβά, σωπαίνουν ωστόσο σε ολότελα διαφορετικές γλώσσες, γι’ αυτό και είναι αδύνατο να καταλάβει το ένα τ’ άλλο. Σε κάθε ψαράκι που θα σκότωνε μερικά εχθρικά ψαράκια που σωπαίνουν σ’ άλλη γλώσσα, θα καρφίτσωναν κι από ‘να παράσημο από φύκι και θα του έδιναν τον τίτλο του ήρωα.
Αν βέβαια οι καρχαρίες ήταν άνθρωποι, θα είχαν και τη δική τους τέχνη. Θα είχαν ωραίους πίνακες που θα παρίσταναν τα δόντια των καρχαριών με θαυμάσια χρώματα, και τα στόματά τους θα ήταν σαν τους κήπους της Βαβυλώνας, όπου μπορεί να κάνει κανείς τρελό σεργιάνι. Τα θέατρα στο βυθό θα έδειχναν πως ηρωικά ψαράκια με την μπάντα μπροστά θα ορμούσαν μαγεμένα και νανουρισμένα με τις πιο όμορφες σκέψεις στο στόμα των καρχαριών. Δε θα έλειπε βέβαια και η θρησκεία, αν οι καρχαρίες ήταν άνθρωποι. Αυτή θα δίδασκε ότι τα ψάρια μονάχα στην κοιλιά των καρχαριών θα άρχιζαν να γεύονται την αληθινή ζωή.
Εξάλλου, αν οι καρχαρίες ήταν άνθρωποι, όλα τα ψαράκια δε θα ήταν πια ίσα κι όμοια όπως συμβαίνει σήμερα. Μερικά από δαύτα θ’ αποχτούσαν αξιώματα και θα τα τοποθετούσαν πάνω από τα άλλα ψαράκια. Όσα μάλιστα είναι λίγο πιο μεγάλα θα είχαν το λεύτερο να τρώνε τα πιο μικρά. Αυτό θα ήταν άλλωστε ευχάριστο για τους καρχαρίες, γιατί έτσι εκείνοι δε θα χρειάζονταν πια παρά να καταπίνουν συχνότερα πιο μεγάλες μπουκιές. Και τα πιο μεγάλα ψαράκια, αυτά που θα είχαν τις ψηλές θέσεις, θα φρόντιζαν για την τάξη ανάμεσα στα ψαράκια και θα γίνονταν δάσκαλοι, αξιωματικοί και μηχανικοί στα ψαροκλουβιά. Κοντολογίς, μόνο αν οι καρχαρίες ήταν άνθρωποι, θα είχαμε πολιτισμό στη θάλασσα…
*Οι "Ιστορίες του κυρίου Κόυνερ" άρχισαν να γράφονται το 1935 και τέλειωσαν στις αρχές της δεκαετίας του ΄50, λίγο πριν από το θάνατο του Μπέρτολτ Μπρεχτ. Είναι μικρά αλλά λαμπρά δείγματα πεζού λόγου, που αποτυπώνουν πυκνά και την κοινωνική κριτική του Μπρεχτ, αλλά και την ηθική του διδαχή. Ο ήρωάς τους είναι πολυσήμαντος: το όνομά του (Keuner) πλησιάζει υπαινικτικά τη λέξη keener (κανένας), και διεκδικεί σχεδόν τη διαχρονική διάσταση του ομηρικού "ούτις", ενώ όπου συντομογραφείται (κύριος Κ.), γίνεται αντίποδας του ομώνυμου ήρωα της καφκικής Δίκης. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Ημερομηνία ελληνικής έκδοσης 1991, Σελίδες 112
Περιεχόμενα
ΕΙΣΑΓΩΓΗ του μεταφραστή
Σοφή στους σοφούς είναι η στάση
Οργάνωση
Μέτρα ενάντια στη βία
Για τους φορείς της γνώσης
Αυτός πού υπηρετεί το σκοπό του
Μόχθος των καλών
Η τέχνη του να μην εξαγοράζεις
Αγάπη για την πατρίδα (μίσος για τους πατριδολάτρες)
Και το κακό πράμα δεν είναι φτηνό
Πείνα
Πρόταση για την περίπτωση πού δε θα προσέξουν την πρόταση
Πρωτοτυπία
Το ερώτημα αν υπάρχει Θεός
Το δικαίωμα της αδυναμίας
Το αβοήθητο παιδί
Ο κ. Κ. και η φύση
Ερωτήματα που πείθουν
Εμπιστοσύνη
Το ξαναντάμωμα
Επιλογή από κτήνη
Μορφή και περιεχόμενο
Κουβέντες
Φιλοξενία
Όταν ο κ. Κ. αγαπούσε έναν άνθρωπο
Η ενόχληση του να ζεις για το σήμερα
Επιτυχία
Ο κ. Κ. καί οί γάτες
Το αγαπημένο ζώο του κ. Κ.
Η αρχαιότητα
Μια καλή απάντηση
Ο έπαινος
Δυο πολιτείες
Φιλική εξυπηρέτηση
Ο κ. Κ. σε ξένο σπίτι
Ο κ. Κ. και η συνέπεια
Η πατρότητα της σκέψης
Νομολογία
Σωκράτης
Ο απεσταλμένος
Το ένστιχτο της ιδιοκτησίας
Αν οι καρχαρίες ήταν άνθρωποι
Αναμονή
Ο απαραίτητος υπάλληλος
Προσβολή πού την ανέχεσαι
Ο κ. Κ. οδηγεί αυτοκίνητο
Ο κ. Κ. και η ποίηση
Το ωροσκόπιο
Παρεξήγηση
Οι δυο οδηγοί
Αίσθημα δικαιοσύνης
Φιλική συμπεριφορά
Ο κ. Κ. και η ζωγραφική της ανεψιάς του
Ο κ. Κ. και οι σωματικές ασκήσεις
Οργή και συμβουλή
Δωροδοκία
Λάθος και πρόοδος
Να γνωρίζεις τους ανθρώπους
Ο κ. Κ. και η παλίρροια
Ο κ. Κ. και η ηθοποιός
Ο κ. Κ. και οι εφημερίδες
Για την προδοσία
Σχόλιο
Η εξυπηρέτηση των συμφερόντων
Οι δυο θυσίες
Δείγμα καλής ζωής
Για την αλήθεια
Αγάπη για ποιόν;
Ποιος γνωρίζει ποιόν;
Το πιο καλό ύφος
Ο κ. Κ. και ο γιατρός
Καλύτερα όμοιος παρά διαφορετικός
Ο στοχαστής και ο κουτός μαθητής
Για τη στάση
Σε τι ήταν ενάντιος ο κ. Κ.
Πώς ν' αντέχεις στο σίφουνα
Η αρρώστια του κ. Κ.
Ακεραιότητα
Περίπτωση ενοχής
Ο ρόλος των συναισθημάτων
Για τον νεαρό Κόυνερ
Πολυτέλεια
Δούλος ή άρχοντας
Μια αριστοκρατική στάση
Η εξέλιξη των μεγαλουπόλεων
Για τα Συστήματα
Αρχιτεκτονική
Κόμμα και μηχανισμός