Από την στιγμή που ο άνθρωπος εξελίχθηκε σε νοήμον ον με ανεπτυγμένη λογική, άρχισε και η προσπάθειά του να εξηγήσει τον κόσμο γύρω του. Ειδικά σε καταστάσεις που έρχονταν αντιμέτωπος με άγνωστα και ανεξήγητα γι' αυτόν φαινόμενα όπως μια καταιγίδα, ένας σεισμός, το τι μας συμβαίνει όταν πεθαίνουμε, ή τι προκαλεί τα όνειρα και τους εφιάλτες. Όλα αυτά τα ερωτήματα επιχείρησε να τα εξηγήσει μέσω των θρησκειών και κοσμοθεωριών που ξεκίνησε να επινοεί.
Τα παλαιότερα στοιχεία ύπαρξης θρησκειών χρονολογούνται 300.000 χρόνια πριν και από την στιγμή που ο εξελιγμένος άνθρωπος άρχισε να θάβει του νεκρούς συνανθρώπους του. Αν και δεν μπορούμε να ορίσουμε αυτό το στοιχείο ως η γέννηση της πίστης σε κάποιο Θεό, αποτελεί ένδειξη για κάποιου είδους πίστης για μεταθανάτια ζωή ή αναμονής για ανάσταση του νεκρού.
Στην πορεία της περαιτέρω εξέλιξης του ανθρώπινου είδους, κάποια πράγματα και εξαιτίας της προόδου της επιστήμης που απαντούσε σε φαινόμενα τα οποία πριν ήταν αδύνατο να ερμηνευτούν, έπαψαν να του είναι ανεξήγητα. Κατά συνέπεια τροποποιήθηκαν ή κατέρρευσαν προηγούμενες θρησκείες και κοσμοθεωρίες οι οποίες δεν είχαν πια καμία βάση και κανέναν λόγο ύπαρξης.
Το παρακάτω infographic έχει σχεδιαστεί από τον Simon E. Davies και παρουσιάζει αναλυτικά την εξέλιξη των θρησκειών, των μύθων και των λοιπών κοσμοθεωριών από το 300.000 π.Χ και σε διάφορες γεωγραφικές περιοχές του πλανήτη.
Period 1: Animism (100,000 BCE – Present)
Humans began to believe that natural constructs (e.g. plants, animals, rocks and wind) possessed a spiritual essence. These spirit entities were believed to have powers and temperaments that influenced our everyday world. By worshiping these divine beings, it was believed we could maintain harmony with this spirit world and gain favours from them.
Period 2: Polytheism (5,500 BCE – Present)
The roots of Polytheism seem to lie in the Nostratic period (a hypothetical language family which seemed to have influenced all the African and Eurasian traditions. It seems likely the generation of new Gods were adopted from the nature spirits of the old world (giving abstract beings of thunder and Earth a more human form). During the Neolithic revolution, civilisations began to emerge requiring new areas of expertise (e.g. lawmaking, metallurgy, agriculture and commerce). It was the descendants of the Nostratic Gods (e.g. the Indo-Europeans and Sumerians) who took on the role of guide and leader to the civilised world.
Typically these divine beings were divided into several classes, overseeing the heavens, the mortal realm and the underworld. Each deity possessed their own powers, religious practice and domain (e.g. trading, diplomacy, war craft etc). Man could either worship one or all of these beings, gaining favour from them via offerings, prayer and even sacrifice.
Period 3: Monotheism (1348 BCE – Present)
In the Bronze Age, a new movement took shape that prioritised one God over all other deities. This system is known as Monotheism - a belief in one Supreme Being. In 1348 BCE, the pharaoh Akhenaten, raised a lesser known God called 'Aten' to supreme status, downplaying the role of all other Egyptian deities. A little later in Iran, Zoroaster (a Persian priest) claimed 'Ahura Mazda' to be the one supreme deity. This newly emerging system posited that one creator god had formed the known universe, and was totally self-sufficient, capable of ruling over all other domains. This idea became prominent in Judaism, Christianity, Islam, and Sikhism.
Most monotheistic systems tend to be exclusive in nature, which meant the gods of the Old world had to be purged from mans consciousness. As a consequence, monotheistic religions displayed less religious tolerance than polytheistic religions, resulting in many wars and political disputes.
Πηγή: HumanOdyssey